فضای منفی و اهمیت آن در طراحی گرافیک

فضای منفی چیست؟

اگر مدتی را در دنیای طراحی گرافیک سپری کرده باشید، احتمالا تا به حال با اصطلاح “فضای منفی” برخورد کرده‌اید. اما منظور از این اصطلاح چیست؟ آیا منظور انرژی منفی و افسرده است؟ یا شاید نوعی جهان موازی که در آن همه چیز برعکس عمل میکند؟

در واقع فضای منفی به نواحی و فواصل بین آبجکتها گفته می‌شود. مناطقی که _اگر اساسا متوجه وجودشان بشویم_ تمایل داریم آنها را خالی بدانیم.

اما هیچ چیز واقعا خالی نیست! در واقع فضای منفی برای طراحان به اندازه فرم‌های “مثبت” که ما معمولا تمرکز کار را روی آنها میگذاریم؛ اهمیت دارد. بنابراین اگر میخواهیم دانش گرافیکی خود را ارتقا دهیم، باید خودمان را طوری آموزش دهیم که با فضای منفی بیشتر هماهنگ شویم. نه تنها در طراحی، بلکه در دنیای اطرافمان.

در این مقاله دقیقا به معنای این اصطلاح در طراحی می‌پردازیم و یاد میگیریم چطور میتوانیم از آن به نفع خود استفاده کنیم.

تعریف فضای منفی

قبل از اینکه جلوتر برویم، خوب است که دید روشنتری در مورد معنای دقیق اصطلاح فضای منفی داشته باشیم. احتمالا واضح‌ترین تعریف از فضای منفی صرفا این است که ناحیه بین چیزهاست. نواحی خالی یا حفره‌هایی که در بین عناصر اصلی طرح وجود دارد. به همین دلیل فضای منفی در طراحی، اغلب به عنوان فضای سفید نیز شناخته می‌شود.

فضای منفی و فضای مثبت

آنچه از تعریف بالا در مورد فضای منفی باید روشن شود این است که فضای منفی به خودی خود هیچ است! فقط در ارتباط با فضای مثبت وجود دارد و معنی پیدا می‌کند. فقط در صورتی میتوانید پس زمینه داشته باشید که پیش زمینه وجود داشته باشد. تنها به دلیل وجود فرم‌هاست که شما فضاهای خالی را میبینید و درک میکنید.

این رابطه به صورت دو طرفه کار میکند و برای وجود فضای مثبت نیز به فضای منفی نیاز است. به عنوان مثال به نماد یین و یانگ فکر کنید. اگر نیمی از طرح را بردارید، نیم دیگر نیز ناپدید می‌شود.

توهم یا خیال بخشی از نحوه عملکرد مغز انسان است. آنچه چشمان ما میبیند و روشی که مغز آن را تفسیر می‌کند، همیشه با حقیقت یکسان نیست. بیاید مثلث کانیزسا را در نظر بگیریم. این مثال به نام روان‌شناس ایتالیایی گائتانو کانیزسا، که آن را در سال 1955 توسعه داد، نامگذاری شده است. این مثال به خوبی توهم را نشان می‌دهد.

چه میبینید؟ در ابتدا، احتمالاً مثلثی با حاشیه سیاه در پس زمینه و مثلثی وارونه و سفید روی آن می بینید. البته، این واقعاً چیزی نیست که وجود دارد، اینطور نیست؟ در واقعیت، فقط خطوط و دایره های ناقص وجود دارد. مغز شما شکل یک مثلث وارونه را از فضای خالی ایجاد می کند زیرا این همان چیزی است که انتظار دارد ببیند.

در طراحی گرافیک

همانطور که اگر سکوت نبود، ستایش موسیقی دشوار بود؛ فضای منفی در طراحی گرافیک هم مکانی برای استراحت بین دریافت اطلاعات مهم فراهم کرده و در عین حال یک ریتم و ساختار را ایجاد میکند. گاترها، مارژین‌ها و فاصله بین ستونها مثالهایی از فضای منفی در طراحی گرافیکی یک متن هستند. بدون این عناصر، نظم و انضباط به عنوان یک وسیله ارتباط بصری، بسیار کمتر موثر خواهد بود.

در تایپوگرافی…

یکی دیگر ازنمونه‌ها مهم فضای نگاتیو در طراحی گرافیک را میتوان در تایپوگرافی یافت. در تایپوگرافی فقط فرم حروف نیستند که اهمیت دارند. بلکه فضای منفی که در طراحی هر حرف و در منطقه بین حروف ایجاد میشود باید به دقت کنترل و بررسی شود.

در طراحی لوگو

در طراحی لوگو نیز استفاده از فضای منفی یکی از نکات کلیدی است. اگر این فضا در طراحی یک لوگو به درستی استفاده شود میتواند پیچیدگی پیام ارسال شده را دو برابر کند؛ بدون اینکه لوگو پیچیده شود. با ایجاد فرمهای قابل تشخیص در قسمتهای منفی لوگو (مثلا در نواحی بین حروف) میتوان به این امر دست پیدا کرد. یک نمونه برای این مدل طراحی، لوگوی FedEx است که حاوی یک فلش مخفی است.

نمونه‌های بیشتر در زیر آورده شده است.

در طراحی وب

فضای منفی در طراحی صفحات وب بیشتر به معنای هم فاصله ای است که هم به صفحه اجازه نفس کشیدن می‌دهد و هم کمک می‌کند توجه مخاطب به سمت عناصر مهم صفحه جلب شود. مسلما دریافت حجم عظیمی از اطلاعات از یک صفحه وب برای مخاطب سخت و کسل کننده خواهد بود. همچنین یک صفحه شلوغ زیبایی بصری چندانی ندارد. در عوض فضای منفی در یک صفحه وب میتواند برای اطلاعات موجود در صفحه سلسله مراتبی ایجاد کند؛ تا تمام عناصر همزمان با هم جلب توجه نکنند.

همچنین در طراحی شبکه های اجتماعی مثل پست و استوری اینستاگرام فضای منفی بسیار اهمیت دارد.برای مثال یک پست شلوغ و پر از المانهای گرافیکی متفاوت میتواند به جای جلب توجه کردن، مخاطب را گیج کرده و از دنبال کردن شما منصرف کند. بنابراین دفعه بعدی که طراح گرافیک شما قسمتی از فضای پست یا استوری را “از دید شما” خالی گذاشته بود، سعی کنید با دید باز تری به این قضیه نگاه کنید. تمام فضای طرح شما قرار نیست از المانهای مختلف پر شده باشد. گاهی این فضای خالی (اگر درست و به جا استفاده شده باشد) اتفاقا به بهتر دیده شدن مطلب اصلی شما کمک بسیاری میکند.

شاید این مقاله را دوست داشته باشید:

مهم‌ترین اشتباهات گرافیکی در پیج اینستاگرام

فضای منفی در صفحات چاپی

در فضای چاپ موضوع کمی متفاوت است چون پای هزینه چاپ و کاغذ در میان است! بنابراین بسیاری از طراحان نمیتوانند فضای منفی زیادی در کار خود به کار ببرند چون با بودجه کارفرما هماهنگ نیست. اما در صورتی که هزینه ها را در نظر نگیریم یکی از زیباترین کاربردهای فضای منفی در طراحی صفحات چاپی بخصوص کتاب و مجله است. و خواننده از مطالعه در چنین فضایی قطعا لذت خواهد برد. اگر شما یک برند خوش استایل و شیک و یا مینیمال هستید این نوع طراحی کاملا برازنده تان خواهد بود!

استفاده از فضای منفی در واقع همان جایگذاری هدفمند عناصر در یک طراح گرافیکی است. مینیمالیسم بهترین راه برای هر طرحی است و فضای منفی راهنمای اصلی برای رسیدن به این راه است.

شما تا چه اندازه استفاده از فضای منفی را در طراحی گرافیک مهم و موثر میدانید؟ به نظر شما مطلبی هست که باید بیشتر در این زمینه مورد بحث قرار بگیرد؟ نظرتان را برای ما کامنت کنید.

منابع

www.framer.com

www.medium.com

تم اینستاگرام دانش

با خرید این تم، چی دانلود میکنم؟

تم اینستاگرام دانش، شامل 9 قالب پست و 5 قالب استوری، یک قالب پست اسلایدی در 3 رنگ متفاوت و 10 کاور هایلایت است. این تم برای پیجهای درسی و کمک درسی، کنکوری و برنامه ریزی مطالعاتی و … آماده شده است. فونت استفاده شده در این تم، فونت وزیر است.

چطور استفاده کنم؟

برای دوستانی که با فتوشاپ آشنایی مختصری دارن: فقط کافیه محتوای خودتون رو در قالبهای…

79.000 تومان

اکنون خرید کنید